اسرائیل و عربستان سعودی از عادی‌سازی روابط با کمک آمریکا به دنبال چه هستند؟
تاریخ انتشار: ۳ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۷۵۴۵۲۱
به گزارش قدس آنلاین، محمد بن سلمان آنچنان تلاشی برای پنهان کردن ذوق و شوق خود از چشم انداز یک پیمان استراتژیک بین آمریکا، اسرائیل و عربستان سعودی انجام نمی دهد. در یک مصاحبه تلویزیونی کم سابقه در ۲۰ سپتامبر، ولیعهد عربستان سعودی و حاکم بالفعل این کشور با لبخندی بر لب اذعان کرد که توافقی در حال انجام است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
روابط دیپلماتیک رسمی بین عربستان سعودی، ثروتمندترین و مسلماً با نفوذترین کشور عربی، و اسرائیل، کشور یهودی که عربستان مدتهاست آن ها را طرد کرده، زمان زیادی است که در راه به وقوع پیوستن است. از زمان رسیدن به ولیعهدی در سال ۲۰۱۷، محمد بن سلمان، حداقل یک جلسه محرمانه با نتانیاهو برگزار کرده است. هر دو کشور یک رقیب مشترک یعنی ایران داشته و بی سر و صدا معاملات تجاری با یکدیگر انجام می دهند. اما در سال ۲۰۲۰ توافقنامه ابراهیم بین اسرائیل و چندین کشور عربی بدون عربستان سعودی امضا شد. کمتر کسی انتظار داشت که روابط اسرائیل و عربستان در زمان حیات پدر شاهزاده ملک سلمان، که از نسلی است که هرگونه رابطه با اسرائیل برایش غیرقابل تصور بود، رسمی شود.
با این حال انگیزه ها برای انجام این معامله تشدید شده است. برای سعودی‌ها، یکی از انگیزه های اصلی ایجاد یک اتحاد استراتژیک جدید با آمریکاست. دو کشور روابط امنیتی دارند، اما پادشاهی عربستان خواهان یک پیمان دفاعی رسمی‌تر است، به ویژه به این دلیل که تشدید برنامه هسته‌ای ایران به این معنی است که آن ها نگرانند این کشور اکنون در آستانه دستیابی به تسلیحات هسته‌ای باشد و توازن امنیتی منطقه را به هم بزند. به گزارش وال استریت ژورنال، این گفتگوها شامل امکان توسعه یک برنامه انرژی هسته ای غیرنظامی توسط عربستان سعودی با تاسیسات غنی سازی اورانیوم توسط آمریکایی ها در خاک عربستان سعودی می شود، همانگونه که آمریکایی ها در ابتدای کار آرامکو به رشد و توسعه آن کمک کردند. در حالی که این تلاش ماهیت غیرنظامی دارد و هدف ناگفته آمریکا جلوگیری از مسابقه تسلیحات هسته‌ای در خاورمیانه است، محمد بن سلمان می‌گوید در صورت عبور ایران از خط قرمزها، حق دنبال کردن سلاح‌های هسته‌ای را برای خود محفوظ می‌دارد. او در مصاحبه تلویزیونی خود گفت: «اگر آنها یک بمب اتمی داشته باشند، ما نیز باید داشته باشیم، اما ما نمی خواهیم این اتفاق بیفتد.»
برای جو بایدن، یک چارچوب دیپلماتیک و دفاعی جدید با حمایت آمریکا در خاورمیانه که حول دو قدرت منطقه ای ساخته شده، یک دستاورد بزرگ سیاست خارجی برای ورود به سال انتخابات خواهد بود. او در طول مبارزات انتخاباتی خود چندین سال پیش قول داد که پس از قتل جمال خاشقجی، با عربستان سعودی به عنوان «همان منفوری که هستند» رفتار کند. اما امروز سیاست واقعی حاکم است. دولت او توافق را راهی برای آمریکا برای انطباق با یک دوره ژئوپلیتیکی جدید می‌داند که در آن ضامن نهایی امنیت کشورهای خلیج‌فارس برای دهه‌های آینده باقی می‌ماند، حتی در شرایطی که اقتصاد آنها به سمت آسیا متمایل شده و در نتیجه ایران را ناکام می‌گذارد و بازارهای انرژی را آرام می‌کند و از کشاندن خاورمیانه توسط چین به حوزه نفوذ خود جلوگیری می کند.
البته موانع داخلی همچنان قابل توجه است. در این مورد اگر بخواهیم از سعودی ها شروع کنیم، باید گفت حتی یک سلطنت تقریباً مطلق نیز باید افکار عمومی را در نظر بگیرد. بر اساس نظرسنجی جوانان عرب در سال ۲۰۲۳، تنها ۲ درصد از جوانان عربستان سعودی از عادی سازی روابط با اسرائیل حمایت می کنند، در حالی که این رقم در امارات متحده عربی ۷۵ درصد و در مصر ۷۳ درصد است و هر دو کشور روابط رسمی با اسرائیل دارند. این قضیه اشاره‌های مکرر ولیعهد عربستان در مصاحبه‌اش به مناطق اشغالی فلسطین توسط اسرائیل را توضیح می‌دهد. او گفت: «برای ما، مسئله فلسطین بسیار مهم است. ما باید این موضوع را حل کنیم.» مذاکرات موازی بین سعودی ها و فلسطینی ها در حال تشدید است. یک هیئت رسمی فلسطینی قرار است در ماه اکتبر به ریاض سفر کند. به گفته یک منبع در کرانه باختری، مقامات فلسطینی در چند ماه گذشته تقریباً به صورت هفتگی از پایتخت عربستان دیدن کرده اند.
با این حال، شاهزاده عربستان در مصاحبه تلویزیونی خود به طرح صلح عربی، طرحی که در سال ۲۰۰۲ توسط عربستان سعودی و سایر کشورهای عربی تأیید شد، اشاره ای نکرد. طرحی که تاکید دارد روابط با اسرائیل تنها پس از عقب نشینی اسرائیل از تمام سرزمین هایی که در جنگ ۶ روزه ۱۹۶۷ تصرف کرد، از جمله بیت المقدس شرقی، و تأسیس یک کشور فلسطینی قابل انجام است. در عوض، ولیعهد عربستان وعده‌های مبهمی مبنی بر معامله‌ای داد که «نیازهای فلسطینی‌ها» را تأمین کرده و «زندگی خوب» را برای آنها تضمین می‌کند. همه طرف‌ها تصویری از خاورمیانه جدید را ترسیم می‌کنند که با ارتباطات جدید حمل‌ونقل و انرژی مرتبط است، جایی که فرصت‌های اقتصادی فراتر از نفرت‌های قدیمی است.
ابهام محمد بن سلمان در مورد حقوق فلسطینی ها به رسمیت شناختن دردسرهای داخلی نتانیاهو است. هر رهبر اسرائیلی مشتاق پایان دادن به انزوای منطقه‌ای آن است که از زمان تأسیس در سال ۱۹۴۸ ادامه داشته است. صلح با سعودی ها نیز فرصتی طلایی برای صیقل دادن میراث لکه دار اوست. ۹ ماه ابتدایی پر هرج و مرج جدیدترین نخست‌وزیری او ممکن است توضیح دهد که چرا سیاستمداری که سال‌ها در مورد خطرات برنامه هسته‌ای ایران صحبت کرده، به نظر می‌رسد مایل است از غنی‌سازی اورانیوم عربستان را به عنوان بخشی از هر معامله ای حمایت کند.
یک توافق می تواند امواج شوک آور در سیاست اسرائیل با عواقب غیرقابل پیش بینی ایجاد کند. ائتلاف تندرو او شامل احزابی است که نماینده یهودی نشینان مذهبی در کرانه باختری اشغالی هستند که مخالف هرگونه امتیازی برای فلسطینیان می باشند. شهرک نشینان به خوبی در حزب لیکود خود او نیز حضور دارند. همه هشدار می‌دهند که با هرگونه مصالحه یا معامله‌ای که در آن اسرائیل باید کنترل هر منطقه‌ای را رها کند، مخالفت خواهند کرد.
به نظر می‌رسد محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین متوجه شده است که سعودی‌ها دیگر منتظر تشکیل کشور فلسطینی قبل از برقراری روابط با اسرائیل نخواهند بود. اما او مایل است که اسرائیل حداقل ساخت شهرک های جدید را متوقف کرده و خودمختاری بیشتر فلسطینی ها را در کرانه باختری تضمین کند. حتی این امر ائتلاف فعلی آقای نتانیاهو را سرنگون می کند. یک سیاستمدار ارشد جناح راست می‌گوید: «تنها فرمولی که ائتلاف از آن دفاع خواهد کرد این است که فلسطینی‌ها برای نیازهای خود پول عربستان را دریافت کنند، اما حقوق دیگری نباید برای آن ها وجود داشته باشد».
اگر نمایندگان اسرائیلی حتی از بخشی از خواسته های فلسطینی ها حمایت کنند، نتانیاهو احتمالاً حمایت برخی از ائتلاف خود و به همراه آن اکثریت خود در کنست را از دست خواهد داد. تنها گزینه او استفاده از چشم انداز یک معامله تاریخی برای جلب حمایت احزاب میانه رو است که تاکنون از پیوستن به دولت او امتناع کرده اند و برای انجام این کار خواهان تغییرات قابل توجهی در سیاست هستند. نتانیاهو ممکن است از این فرصت برای تغییر ائتلاف خود و جایگزینی راست افراطی با میانه روها استقبال کند. اما در حالی که احزاب میانه‌رو به رهبری بنی گانتز و یایر لاپید طرفدار توافق عربستان هستند (اگرچه لاپید نسبت به چشم‌انداز غنی‌سازی هسته‌ای عربستان نگرانی های جدی ابراز کرده)، هر دو تجربه تلخی از خدمت در دولت‌های قبلی خود دارند و به‌طور موجهی تمایلی به تکرار آن ندارند.
حتی بایدن هم ممکن است این معامله را در داخل کشور خود به سختی عرضه کند. چشم انداز برنامه هسته ای عربستان، آمریکایی ها را نگران گسترش سلاح های هسته ای در منطقه خواهد کرد. هم ترقی خواهان در حزب دموکرات خودش که از سابقه حقوق بشر سعودی ها متنفر هستند و هم جمهوری خواهان که با هر چیزی که دولت او پیشنهاد دهد مبارزه خواهند کرد، ممکن است مانع از آن شوند. امید او این است که نتانیاهو که همچنان در میان جمهوریخواهان محبوبیت دارد، بتواند مخالفان خود را تحت تأثیر قرار دهد. پتانسیل توافق آمریکا، عربستان و اسرائیل ممکن است بسیار زیاد باشد، اما پنجره سیاسی برای دستیابی به آن اندک است. شاید به همین دلیل است که نتانیاهو می گوید: «اگر در چند ماه آینده به این توافق دست پیدا نکنیم، ممکن است چند سال به تعویق بیفتد.»
منبع: اکونومیست
مترجم: امیرمحمد سلطانپور
منبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: آمریکا اسرائیل عربستان سعودی محمد بن سلمان بنیامین نتانیاهو جو بایدن عربستان سعودی محمد بن سلمان فلسطینی ها چشم انداز سعودی ها هسته ای
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۷۵۴۵۲۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نگاهی به توافق امنیتی جدید عربستان و آمریکا/ واشنگتن و ریاض در انتظار چراغ سبز اسرائیل
به گزارش خبرآنلاین ، جماران به نقل از سی ان ان نوشت:
یک معاهده دفاعی، ائتلاف امنیتی هفت دهه ای بین عربستان سعودی و ایالات متحده را مستحکم و آنها را هر چه بیشتر به یکدیگر نزدیک می کند، زیرا دشمنان ایالات متحده مانند ایران، روسیه و چین به دنبال گسترش نفوذ خود در خاورمیانه هستند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، مدتهاست که به دنبال روابط با عربستان سعودی است، زیرا این اقدام می‌تواند در سراسر جهان اسلام تاثیر خود را بگذارد.
متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا روز پنجشنبه گفت که ایالات متحده در حال مذاکره برای یک قرارداد بزرگ شامل سه جزء است.
مولفه اول شامل بسته ای از توافقات بین آمریکا و عربستان سعودی، مولفه دیگر عادی سازی روابط بین عربستان سعودی و اسرائیل و مولفه سوم تشکیل کشور فلسطین است.
به گفته سخنگوی وزارت خارجه آمریکا این سه با هم مرتبط هستند و هیچ کدام بدون دیگران جلو نمی روند. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، در یک میزگرد در کنفرانس اقتصادی این هفته در ریاض گفت: برای اینکه عادی سازی بین عربستان سعودی و اسرائیل محقق شود، باید مسیری برای تشکیل کشور فلسطین و «آرامش در غزه» وجود داشته باشد. به نظر من کاری که عربستان سعودی و ایالات متحده با هم در زمینه توافقات خود انجام داده اند، به طور بالقوه به اتمام نزدیک است، اما برای پیشبرد عادی سازی دو چیز لازم است: آرامش در غزه و مسیری معتبر به سوی یک کشور فلسطینی.
وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد، در حاشیه این مجمع، بلینکن با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی (MBS) دیدار کرد تا در مورد این توافق گفتگو کند. کارشناسان، پیمان عربستان و آمریکا را «مجموعه ای جامع از تفاهمات» توصیف می کنند که شامل تضمین های امنیتی، اقتصادی و فناوری برای سعودی و همچنین حمایت از برنامه هسته ای غیرنظامی این کشور می شود.
انتظار می‌رود این توافق عادی‌سازی از توافقنامه ابراهیم، مجموعه‌ای از معاهده‌هایی که چهار کشور عربی اسرائیل را در سال ۲۰۲۰ به رسمیت شناختند و تقاضای دیرینه اعراب برای تشکیل یک کشور مستقل فلسطینی به عنوان پیش‌شرط به رسمیت شناختن اسرائیل را نادیده گرفتند الگوبرداری شود.
محمد بن سلمان پیشتر گفته بود که توافق با اسرائیل «بزرگترین توافق تاریخی از زمان جنگ سرد» خواهد بود. در سال ۲۰۲۱، نتانیاهو این توافق را اینگونه توصیف کرد که اسرائیل را قادر می‌سازد «دکترین قدیمی و خطرناک سرزمین در ازای صلح را جایگزین کند و صلح را در ازای صلح به ارمغان آورد، بدون اینکه اسرائیل حتی یک سانتی‌متر از دست بدهد».
از آن زمان، دولت بایدن عادی سازی اسرائیل و عربستان را در مرکز سیاست خاورمیانه ای خود قرار داده است. ایالات متحده و عربستان سعودی در سال ۲۰۲۳ به گفتگوها درباره این پیمان ادامه دادند و انتظار می‌رفت که بلینکن در ۱۰ اکتبر سال گذشته به ریاض برود تا درباره جزئیات آن صحبت کند، این تاریخ درست سه روز قبل از حمله حماس به اسرائیل بود که عملا این توافق را به تاخیر انداخت.
تحلیلگران می گویند که حمله بعدی اسرائیل به غزه که این منطقه را ویران کرده و بیش از ۳۴۰۰۰ فلسطینی را کشته، ممکن است پارامترهای توافق را برای عربستان سعودی تغییر داده باشد. اکنون پذیرش بخشی که خواستار مسیری «غیرقابل بازگشت» به سوی تشکیل یک کشور فلسطینی است، کلید اصلی بخش عادی سازی توافق گسترده تر خواهد بود.
نتانیاهو بارها چشم انداز تشکیل کشور مستقل فلسطینی را رد کرده و استدلال می کند که این امر به امنیت اسرائیل آسیب می زند و بر ادامه جنگ غزه تا زمانی که حماس از بین برود، مصمم است.
تحلیلگران می گویند که این موانع ممکن است منجر به تلاش عربستان برای بستن توافق دوجانبه بدون جزء عادی سازی توافق شود. اما چنین رویکردی با موانع بزرگی روبرو خواهد شد. سناتور جمهوری خواه لیندسی گراهام در این باره می گوید: توافقی که تعهد نظامی قاطعانه ایالات متحده به امنیت عربستان سعودی را بدون مولفه عادی سازی ایجاد می کند، بعید است از کنگره آمریکا عبور کند.
اگر توافقنامه دفاعی متقابل در قالب یک معاهده مورد مذاکره قرار گیرد، برای الزام آور شدن نیاز به ۶۷ رأی در سنا دارد. گراهام در پاسخ به گزارش‌هایی مبنی بر تصمیم عربستان سعودی گفت: بدون عادی‌سازی روابط اسرائیل و عربستان و اطمینان از تامین نیازهای امنیتی اسرائیل در مورد پرونده فلسطین، رای بسیار کمی برای توافق دفاعی متقابل بین ایالات متحده و عربستان سعودی وجود خواهد داشت.
کارشناسان می گویند که شاید بایدن بتواند با الگوبرداری از توافقنامه امنیتی دیگری که سال گذشته با بحرین امضا کرد، کنگره را برای رسیدن به توافق دور بزند. به گفته فراس مکساد، کارشناس ارشد و مدیر توسعه استراتژیک در موسسه خاورمیانه در واشنگتن دی سی، مسیر دیگری وجود دارد که حول توافقنامه یکپارچگی و رفاه امنیت جامع که دولت بایدن در سپتامبر ۲۰۲۳ با بحرین امضاء کرد، الگوبرداری شده است. متن این پیمان صراحتاً بیان می‌کند که ممکن است از طرف های دیگر برای پیوستن دعوت شود.
با این حال، هیچ نشانه ای مبنی بر اینکه دولت بایدن برای تصویب توافق دوجانبه با عربستان سعودی، کنگره را دور بزند، وجود ندارد. برای عربستان سعودی، توافق دوجانبه با ایالات متحده یک پیروزی بزرگ خواهد بود، که نشان دهنده پایان دورانی است که بایدن به دنبال تضعیف محمد بن سلمان به اتهام دست داشتن در قتل جمال خاشقجی، ستون نویس واشنگتن پست در کنسولگری سعودی در استانبول بود.
برخی کارشناسان معتقدند که این توافق همچنین «سلطه آمریکا را در خاورمیانه برای نسل‌ها تثبیت می‌کند و چالش رو به رشد چین و روسیه را کمرنگ می‌کند.» محمد بن سلمان مشتاق تقویت سیستم دفاعی عربستان و تنوع بخشیدن به اقتصاد عربستان به دور از هیدروکربن است، زیرا او یک سیاست اقتصادی بلندپروازانه به نام چشم انداز ۲۰۳۰ را دنبال می کند. پادشاهی سعودی دارای یک برنامه هسته ای غیرنظامی نوپا است که ولیعهد مایل به توسعه آن با حمایت ایالات متحده است.
به گفته کارن یانگ، محقق ارشد پژوهشی در مرکز دانشگاه کلمبیا، عربستان سعودی مایل است با ایالات متحده معامله کند و این احتمالاً بهترین زمان در دوران دولت بایدن برای کمک به برخی از مسائل مهم در کنگره نظیر سیاست جهانی انرژی است.
یکی دیگر از نقاط سخت در حمایت ایالات متحده از چنین برنامه ای، مخالفت آمریکا با غنی سازی محلی اورانیوم در داخل خاک کشورها است، غنی سازی یک جزء کلیدی برای تولید انرژی هسته ای است که می تواند برای تولید سلاح های هسته ای نیز استفاده شود. عربستان سعودی از نظر ذخایر اورانیوم غنی است و اصرار دارد که بتواند آن را در داخل غنی سازی کند . در صورت تحقق چنین مسئله ای این برای یک کشور عربی برای اولین بار خواهد بود. برای مثال، امارات متحده عربی همسایه، اورانیوم غنی شده را برای نیروگاه های هسته ای خود وارد می کند.
روز چهارشنبه، سناتور دموکرات، اد مارکی، رئیس مشترک گروه کاری تسلیحات هسته‌ای و کنترل تسلیحات، از دولت بایدن خواست اطمینان حاصل کند که ریاض از غنی‌سازی و بازفرآوری مواد هسته‌ای خودداری می‌کند . او در بخش هایی از سخنان خود به اظهارات قبلی محمد بن سلمان استناد کرد که گفته بود عربستان سعودی در صورت حرکت تهران به سمت سلاح هسته ای در این مسیر گام خواهد گذاشت. وی گفت: مسیر صلح خاورمیانه نباید شامل چشم انداز عربستان سعودی مجهز به سلاح هسته ای باشد که منافع آمریکا، متحدان و شرکای خود را در سراسر منطقه تضعیف کند.
پیمان عربستان سعودی و آمریکا دو کشور را موظف می کند که برای بازدارندگی و مقابله با هرگونه تجاوز خارجی با یکدیگر همکاری کنند، اما به این تعهد جنبه معاهده رسمی نمی دهد.
زمانی که شرایط سیاسی اجازه دهد، هنوز جایی برای یک توافق امنیتی چندجانبه که در نهایت شامل اسرائیل، بحرین، ایالات متحده و دیگران باشد، وجود خواهد داشت. انتخاب با اسرائیل خواهد بود که چه زمانی آماده پاس دادن توپ به سمت تشکیل کشور مستقل فلسطین باشد.
۳۱۱۳۱۱
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1902948
دستگیری ۴ متهم اصلی پرونده مفقودی یسنا کودک کلاله‌ای